Wzorcowanie mierników – zasady i procedury
Dokładność pomiarów jest istotnym aspektem w wielu dziedzinach techniki i przemysłu, gdzie precyzja odgrywa priorytetową rolę dla zapewnienia jakości i bezpieczeństwa procesów. Wzorcowanie mierników jest procesem pozwalającym na określenie, w jakim stopniu określony przyrząd pomiarowy odpowiada ustalonym wzorcom i normom, co pozwala wykrycie odchyleń od wartości rzeczywistych. Procedury wzorcowania obejmują porównanie wskazań miernika z wartościami referencyjnymi pochodzącymi z urządzeń wzorcowych o znanej dokładności, co daje możliwość określić niepewność pomiarową i w razie konieczności wprowadzić korekty do rezultatów pomiarów.
Wzorcowanie może dotyczyć szerokiego spektrum urządzeń w tym mierników elektrycznych, ciśnienia, temperatury, masy, długości czy przepływu i jest integralną częścią systemów obietnice jakości w laboratoriach i zakładach produkcyjnych.
Kalibracja mierników polega na regulacji przyrządu w taki sposób, by jego wskazania były zgodne z określonymi normami. Proces ten może obejmować ustawienie punktów zerowych, skali lub wprowadzenie współczynników korekcyjnych, tak by urządzenie pomiarowe działało w ramach deklarowanej dokładności. Kalibracja jest istotna zarówno przy nowo zakupionych miernikach, jak i w trakcie eksploatacji urządzeń, ponieważ wskazania mogą się zmieniać w wyniku zużycia elementów, wpływu warunków środowiskowych czy wahań parametrów zasilania. Regularna kalibracja umożliwia na utrzymanie spójności danych pomiarowych, co ma znaczenie przy prowadzeniu procesów technologicznych, kontroli jakości towarów a także w badaniach naukowych.
Wzorcowanie i kalibracja często są ze sobą związane, ponieważ wzorcowanie dostarcza punkt odniesienia dla kalibracji miernika. Procedury wzorcowania obejmują przygotowanie przyrządu, warunki środowiskowe pomiaru, dokumentację a także określenie niepewności pomiarowej, która w późniejszym czasie jest brana pod uwagę przy korekcji urządzenia. W laboratoriach metrologicznych stosuje się specjalistyczne urządzenia wzorcowe, które same są okresowo wzorcowane w porównaniu do norm międzynarodowych albo narodowych. W ten sposób powstaje łańcuch odniesienia zapewniający spójność i porównywalność wyników pomiarów między różnymi instytucjami i miejscami prowadzenia pomiarów.
Znaczenie wzorcowania i kalibracji mierników wykracza oprócz samą precyzję wskazań, ponieważ wpływa na bezpieczeństwo, zgodność z przepisami a także kontrolę kosztów operacyjnych. Nieprawidłowo skalibrowane przyrządy mogą prowadzić do błędów w procesach produkcyjnych, co skutkuje stratami materiałowymi albo wadliwymi produktami. W dziedzinach wymagających certyfikacji i akredytacji, takich jak przemysł farmaceutyczny, chemiczny czy energetyczny, prowadzenie systematycznego wzorcowania i kalibracji jest na prawdę często obowiązkowe i podlega audytom. A dodatkowo dokumentacja procesu wzorcowania i kalibracji pozwala na śledzenie historii urządzenia, określenie częstotliwości potrzebnych przeglądów a także planowanie działań utrzymaniowych, co wspiera utrzymanie bardzo wysokiej jakości i niezawodności przyrządów pomiarowych.
Warto sprawdzić: kamera termowizyjna.